Na prośbę Społecznego Komitetu Protestacyjnego Zespól ds. Konsultacji Społecznych Polskiego Towarzystwa Socjologicznego przestawił w dniu 5.02.2016 opinię (w załączeniu), którą można podsumować w następujących punktach:
- Kwestionariusz wywiadu ankietowego zawiera błędy metodologiczne
- Dobór próby został przeprowadzony wadliwie – nie zapewniono możliwości wyciągnięcia statystycznie uprawnionych wniosków odnośnie opinii mieszkańców dwóch kluczowych dzielnic tj. Targówek i Żoliborz
- Ankietowe badanie opinii nie jest równoważne długotrwałemu procesowi konsultacji społecznych i nie powinno tez stanowić podstawy do podjęcia decyzji o budowie.
- Analiza opinii i potrzeb mieszkańców Warszawy - poprzedzająca konsultacje społeczne - powinna wykorzystywać dane zebrane w toku wieloletnich badań przez Centrum Komunikacji Społecznej
- Proces konsultacji społecznych, zwłaszcza w przypadku tak dużej inwestycji, powinien być przygotowany i przeprowadzony w zgodzie z przyjętymi zasadami. PTS zaleca „Kodeks konsultacji społecznych” opracowany w 2012 roku i jako przykład dobrej praktyki: Ochocki Model Dialogu Społecznego.
W uzupełnieniu opinii przesłanej przez PTS, zwracamy uwagę na kolejne błędy i uchybienia
Uwaga 1: Każde z sześciu pytań wprowadzające rozmówcę w tematykę mostu Krasińskiego ma charakter sugerujący.
Pyt. 1 Czy uważa Pan/ Pani, że liczba mostów w Warszawie jest wystarczająca?
Pyt. 2 Czy, Pana/ Pani zdaniem, w Warszawie powinien w najbliższej przyszłości powstać nowy most, czy też nie jest to potrzebne?
Pyt. 3 Czy słyszał/a Pan/Pani o projekcie powstania mostu Krasińskiego, który byłbyprzedłużeniem ulicy Krasińskiego na Żoliborzu i przechodziłby na Targówku w ulicę Matki Teresy z Kalkuty, przebiegającą wzdłuż murów Cmentarza Bródnowskiego?
Pyt. 4 Planowany most Krasińskiego zawierałby zarówno jezdnie dla samochodów, pas autobusowy, linię tramwajową, ścieżkę rowerową oraz chodnik dla pieszych. Proszę powiedzieć, jak Pan/Pani ogólnie ocenia pomysł powstania takiego mostu?
Pyt.5 Biorąc pod uwagę Pana/ Pani obecne zwyczaje związane z codziennymi dojazdami do pracy lub szkoły, czy jest prawdopodobne, że korzystał(a)by Pan/ Pani z mostu Krasińskiego, zakładając zarówno możliwość przejazdu komunikacją miejską, samochodem czy rowerem?
Pyt. 6 Biorąc pod uwagę Pana/ Pani zwyczaje związane z przejazdami w innym celu niż praca lub szkoła (np. wycieczki, sport, zakupy, rozrywka, czy kultura), czy jest prawdopodobne, że korzystał/a/by Pan/ Pani z mostu Krasińskiego, zakładając zarówno możliwość przejazdu komunikacją miejską, samochodem czy rowerem?
Uwaga 2: Dwa pierwsze pytania niosą te same informacje. Skutkiem tej duplikacji jest zwiększenie efektu perswazji. Kolejne pytania zostały zbudowane wedle tej samej logiki – głosuję « za » lub « przeciw ». Skutkiem tej duplikacji jest zwiększenie efektu perswazji. Kolejne pytania zostały zbudowane wedle tej samej logiki – głosuję « za » lub « przeciw ».
Uwaga 3: Poprawne wprowadzenie do telefonicznego wywiadu ankietowego powinno mieć mniej inwazyjny charakter. Wskazane było zaczęcie rozmowy od tematu inwestycji w ogólności lub tylko inwestycji odnoszących się do rozwiązań komunikacyjnych. Nie zdecydowano się na zadanie pytań o palące problemy, związane z komunikację. Skoro przeprowadzono badanie na próbie mieszkańców całego miasta, a nie wybranych dzielnic (np. tych w północnej części miasta, może z uwzględnieniem części metropolitalnej), to należało zadać pytania o potrzeby wspólne dla wszystkich mieszkańców stolicy. Zwłaszcza, że tzw. „Barometr Warszawski”, który jest realizowany od ponad 10 lat, jest źródłem danych porównawczych. Z ostatniego pomiaru (listopad 2015) dowiadujemy się że Warszawiacy nadal uważają metro (27%) i obwodnice (26%) za najważniejsze inwestycje.
Uwaga 4: Realizacja badania metodą wywiadu telefonicznego budzi dodatkowe zastrzeżenia.
Badanie techniką wywiadów telefonicznych CATI narażone jest na większe skrzywienie, jeśli idzie o reprezentatywność, aniżeli badanie techniką wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo czyli CAPI. W omawianym badaniu ARC z próby zostały wykluczone w ten sposób osoby, do których nie ma dostępu drogą telefoniczną.